Wat is bemiddeling en wat doet een bemiddelaar?

Wat is bemiddeling?

Bemiddeling is een vorm van minnelijke geschillenbeslechting. Het is een vrijwillig en vertrouwelijk proces waarbij partijen een beroep doen op een onafhankelijke en onpartijdige derde, de bemiddelaar, om te komen tot een oplossing van hun conflict. De bemiddelaar helpt de partijen om zelf, met volledige kennis van zaken, tot een billijke overeenkomst te komen die de behoeften van alle partijen respecteert.
 
Het uiteindelijke doel van bemiddeling is dus om tot een akkoord te komen dat een einde maakt aan het conflict. Dit bemiddelingsakkoord is meestal schriftelijk en bekrachtigt wat werd overeengekomen tussen de partijen. Aangezien een bemiddeling altijd op vrijwillige basis gebeurt, is het altijd mogelijk dat er geen akkoord uit de bus komt.
 
Er wordt traditioneel een onderscheid gemaakt tussen bemiddeling in familiale zaken, sociale zaken en burgerlijke & handelszaken. Maar heel vaak is een conflict een mix van familiale, sociale en economische aspecten.

Hoe gaat dat in zijn werk, zo'n bemiddeling?

Eerst wordt er een bemiddelingsprotocol opgesteld

De partijen bepalen onderling, samen met de bemiddelaar, welke afspraken er gelden tijdens de bemiddelingsgesprekken en hoe die zullen verlopen. Die afspraken worden uitgeschreven in een document dat dan door alle partijen en door de bemiddelaar moet worden ondertekend. Dat heet een bemiddelingsprotocol.
 

Wat staat er in zo'n bemiddelingsprotocol? 

• de naam en de woonplaats van de partijen en de naam van hun advocaten als zij erbij willen zijn tijdens de bemiddelingsgesprekken;
• de naam, en het adres van de bemiddelaar, en de vermelding dat de bemiddelaar erkend is als dat het geval is;
• dat bemiddeling op vrijwillige basis geschiedt;
• een beknopt overzicht van het geschil;
• dat de inhoud van de gesprekken en de documenten die gedeeld worden tijdens de bemiddeling vertrouwelijk is
• hoeveel er moet worden betaald aan de bemiddelaar: zoals: zijn uurtarief en zijn tarieven voor het opmaken van een bemiddelingsakkoord en hoe er moet worden betaalde datum;
• de handtekening van de partijen en de bemiddelaar.

 

Als alles vlot verloopt eindigt de bemiddeling met een akkoord

 Als er op het einde van de  bemiddeling een overeenkomst wordt bereikt, kan dit akkoord aan de rechter worden voorgelegd. Hij leest dat en als hij er geen opmerkingen over heeft dan keurt hij het goed. Met andere woorden: hij homologeert het akkoord. En op dat moment is dat akkoord evenveel waard als een vonnis, als een beslissing van de rechter zelf dus.
 

Een rechter kan mensen verplichten om een bemiddelaar in te schakelen

Hoewel bemiddeling in principe alleen van start kan gaan als mensen daar uit vrije wil voor kiezen kan de rechter mensen in bepaalde omstandigheden verplichten om bemiddeling een kans te geven. Een rechter kan deze verplichting alleen maar opleggen als er bij hem in de rechtbank al een procedure opgestart werd. Dan spreken we over een gerechtelijke bemiddeling: een bemiddeling die van start gaat tijdens een procedure voor de rechtbank.
 
Als de rechter mensen verplicht om hun conflict eerst een bemiddelaar aan te pakken dan moeten mensen dat ook echt proberen. Toch is er een uitzondering op deze regel. Stel: u heeft een conflict met de eigenaar van uw huurwoning en de rechter verplicht u om dat conflict eerst via bemiddeling op te lossen. Maar u wil dat niet en de huisbaas wil dat niet, in dat geval kan er geen bemiddeling worden opgestart. Want als alle partijen van het conflict zich tegen bemiddeling verzetten heeft het geen zin om ermee te beginnen.
 

U kiest zelf een bemiddelaar

Partijen kunnen hun bemiddelaar zelf, in alle vrijheid, kiezen.

 Zo kunnen partijen bijvoorbeeld zelf beslissen om een beroep te doen op een bemiddelaar. Ze doen dat omdat ze dat contractueel zo hebben afgesproken of omdat ze al een idee hebben wat bemiddeling inhoudt. De partijen kiezen dan meestal samen een geschikte bemiddelaar naargelang de aard van hun geschil.
 
Het is ook mogelijk dat één van de betrokken partijen aan de andere partij(en) het voorstel doet om over te gaan tot bemiddeling. Als dat voorstel gebeurt via een aangetekende brief dan heeft het voorstel voor een rechter in sommige gevallen dezelfde waarde als een ingebrekestelling.
 

Bemiddelaars moeten zich aan bepaalde regels houden

Er is een deontologische code voor bemiddelaars. Daarin staat opgelijst waar zij zich moeten aan houden. 
De code wil cliënten beschermen door hen garanties te bieden op kwaliteitsvolle prestaties door de bemiddelaar. De deontologische code onderstreept onder meer het belang van de eerste contacten tussen de bemiddelaar en de cliënten. Voorts benadrukt de code dat de bemiddelaar iemand is die onafhankelijk, onpartijdig en neutraal te werk gaat. 

Voor meer informatie, neem een kijkje op de website van de Federale Bemiddelingscommissie.