Erfovereenkomsten

Meer uitzonderingen toegelaten

Het is verboden een overeenkomst af te sluiten over nalatenschappen die nog niet zijn opengevallen, ook erfovereenkomsten genoemd. Hierop bestonden al uitzonderingen zoals een erfrechtelijk beding in een overeenkomst bij een echtscheiding met onderlinge toestemming of een Valkeniers-beding waarbij er bindende afspraken gemaakt worden tussen partners en de kinderen uit een vorig huwelijk.
 
De nieuwe erfwet voegt daar nog enkele nieuwe uitzonderingen aan toe en versoepelt ook het verbod door een aantal erfovereenkomsten wel toe te laten. Om ervoor te zorgen dat alle partijen een goed geïnformeerde en bewuste beslissing nemen, gelden wel strenge geldigheidsvereisten zoals een notariële akte, voldoende tijd voorzien en de verplichting zo’n overeenkomst toe te lichten.
 

Punctuele overeenkomst

Een erfovereenkomst over andermans nalatenschap is nog steeds verboden. Dat geldt ook voor een erfovereenkomst over de eigen nalatenschap ten kosteloze titel (dit betekent zonder tegenprestatie) of ten algemene titel (algemeenheid van goederen). De enige toegelaten uitzonderingen zijn wettelijk bepaald.
 
Een erfovereenkomst over de eigen nalatenschap ten bezwarende titel (dit betekent met tegenprestatie) en ten bijzondere titel (specifieke goederen) kan voortaan wel. De wet spreekt van een punctuele overeenkomst.
 
Zo is het voortaan mogelijk vooraf een erfovereenkomst af te sluiten over de intrinsieke waarde van een schenking of over de inbreng met generatiesprong (zie inbrengregels). In zo’n overeenkomst kan ook afgezien worden van de inkorting tegenover een welbepaalde schenking (zie inkortingsregels). Op die manier wordt dus een akkoord gegeven met het feit dat de begunstigde van die schenking iets extra krijgt.
 

Globale erfovereenkomst of familiaal pact

Ook nieuw is de globale erfovereenkomst of het familiaal pact. Deze overeenkomst wordt afgesloten tussen één of beide ouders en al hun kinderen. Ze heeft niet tot doel de nalatenschap te regelen, maar wel om afspraken vast te leggen. Over gedane schenkingen (zoals de waardering ervan), over schenkingen die via deze overeenkomst gebeuren, maar  ook over andere voordelen zoals het bieden van praktische hulp door een van de kinderen.
 
Via deze overeenkomst komen ouders en alle kinderen overeen dat er een evenwicht is. Dat evenwicht is subjectief en staat niet voor gelijkheid, maar eerder voor billijkheid en eerlijkheid.
 
Het is dus perfect mogelijk om onderling overeen te komen dat een bepaald kind - dat bijvoorbeeld hulpbehoevend - is meer krijgt dan de anderen. Een familiaal pact betekent immers dat bij het overlijden van een of beide ouders de kinderen geen inbreng of inkorting meer doen over de schenkingen die in deze overeenkomst zijn opgenomen. Ze kunnen die schenkingen dus nadien niet meer aanvechten. In die zin kan zo’n familiaal pact helpen om latere conflicten rond een erfenis te vermijden.